Hipnoza nie jest snem naturalnym (normalnym), gdyż zaobserwowane reakcje fizjologiczne organizmu w trakcie hipnozy są inne od tych w czasie snu naturalnego. Niektóre z nich zanikają w czasie snu naturalnego, natomiast w trakcie snu hipnotycznego, nie. Zapisy elektroencefalograficzne wykazują w obu stanach odmienne obrazy.
Jest szereg hipotez tłumaczących istotę hipnozy. Najbardziej obiecującą jest teoria czynności ideo-motorycznych. Są dowody doświadczalne, że wyobrażenie pewnych ruchów jest ściśle związane z ich wykonywaniem, np. jeśli umocuje się elektrody do mięśni ręki osoby badanej i połączy ze wzmacniaczem, a osobie badanej poleci się, aby wyobrażała sobie różne ruchy rąk, lecz nie wykonywała ich, odpowiedni przyrząd zarejestruje impulsy nerwowe takie, jak gdyby ruchy rąk zostały naprawdę wykonane. Przewodnictwo nerwowe i wyobrażenia przedmiotów są ściśle ze sobą powiązane. W związku z tym wydaje się możliwe wywołanie pewnych zmian w zachowaniu, za pośrednictwem słów, w trakcie transu hipnotycznego. Z punktu widzenia chemii i fizjologii, udział w procesie przekazywania informacji kwasu rybonukleinowego /RNA/ jest bardzo duży.
Prof. Allan Jacobson (USA) wykonał w latach 1956 - 1965 szereg doświadczeń na szczurach, z których wynikało, że między pamięcią a kwasem RNA istnieje dość znaczący związek. Prof. Jacobson wyrobił w grupie szczurów doświadczalnych reakcję pokarmową na dźwięk. Gdy rozlegał się dzwonek, szczury biegły do miski, w której znajdował się pokarm. Gdy następnie z mózgu tych zwierząt pobrano kwas RNA i wstrzyknięto szczurom, których nie ćwiczono na reakcję pokarmową, biegły one, tak jak szczury tresowane, do miski z pokarmem na ten sam sygnał. Otwarte jest pytanie, czy RNA, które przenosi informacje genetyczne, przenosi także informacje nabyte.
Hipnoza jest stanem „wyłączającym” wrażenia zewnętrzne w pewnych ośrodkach mózgowych (przednia część mózgu) i rdzenia mózgowego przedłużonego, na rzecz tych części mózgu, które przyjmują informacje od terapeuty. W korze mózgowej pozostają jednak tzw. punkty czuwające, które umożliwiają kontakt terapeuty z osobą zahipnotyzowaną. Włącza się wtedy móżdżek. Móżdżek różni się od mózgu nie tylko właściwościami, wielkością czy położeniem. Różni się przede wszystkim spełnianymi funkcjami. O ile mózg przyjmuje informacje „filtrując” je, o tyle móżdżek wchłania informacje niczym gąbka wodę.
Móżdżek jest aktywny przede wszystkim podczas snu a więc również podczas hipnozy. Ponieważ jedną z funkcji móżdżku jest wywieranie bezpośredniego wpływu na ciało, za pomocą hipnozy możemy „budzić” pewne odczucia, wyobrażenia itp. Przekazywane przez terapeutę informacje zostają zakodowane głęboko w umyśle w stanie hipnozy w aktywnym móżdżku. Informacje te bardzo silnie oddziaływają na wyobraźnię hipnotyzowanego. Pobudzając w ten sposób wyobraźnię, można spowodować powstanie impulsów nerwowych, które zdolne są wywołać w organizmie określone efekty biochemiczne.
Niezmiernie ważnym zagadnieniem w stosowaniu technik hipnozy, a zwłaszcza w przypadku hiperstezji, jest specjalnie opracowana metoda przekazywania informacji słownej. Współczesny człowiek przypisuje szczególną wagę słowom, które wyrażają jakąś głębszą myśl, gdyż w wielu przypadkach, są one istotną dla niego treścią np. w pracy zawodowej lub w życiu społecznym. Cechą słowa jest jego funkcja uogólniająca oraz znaczenie abstrakcyjne. Właściwość uogólniającą zawartą w słowie, wykorzystuje się w czasie stosowania hiperstezji werbalnej (językowej), do wywołania zamierzonych efektów.
Wyobraźnia człowieka, pozostającego w stanie transu hipnotycznego, odpowiednio pobudzona przekazem słownym, może spowodować nie tylko pozorne oderwanie się od rzeczywistości, ale na skutek odpowiednio podanej sugestii, także trwałe zmiany fizjologiczne i biochemiczne w organizmie. Jest to skutek odpowiednio zainicjowanych reakcji komórek nerwowych. Zmiany te mogą przywrócić utraconą sprawność lub utrwalić dobre samopoczucie u osoby leczonej, o ile nie było wcześniej daleko posuniętych zmian organicznych lub też choroba miała podłoże bardziej psychosomatyczne. Bardzo ważną cechą hiperstazji werbalnej jest używanie głosu o odpowiedniej modulacji i natężeniu. Głos w czasie stosowania tego rodzaju terapii nie powinien, a wręcz nie może ulegać żadnemu zniekształceniu ani zmianie tonacji.
Oddziaływanie hipnogenne ma bardzo korzystny wpływ na system nerwowy organizmu człowieka. Zdrowotne właściwości hipnozy polegają na tym, że odpowiednio „podane” słowa potrafią wprowadzić normalnie funkcjonujące komórki nerwowe, w stan „zahamowania” ochronnego. Za każdym razem, gdy komórki w sposób naturalny lub poprzez odpowiednią stymulację wchodzą w stan hamowania ochronnego, następuje ich regeneracja. Nawet krótki stan hamowania pozwala organizmowi dość szybko postarać się o odnowienie składu fizykochemicznego i przywrócenie wydolności komórkom nerwowym.
Nasza psychika posiada zdolność do stymulowania procesów leczenia na poziomie biochemicznym. W mózgu kodują się obrazy, myśli przekazywane za pomocą odpowiednich sugestii. Poprzez układ nerwowy pozytywne informacje przekazywane są do całego organizmu. Bezpośredni dostęp do podświadomości w czasie seansu hipnozy pozwala na wniknięcie w przyczyny osobistych trudności i niepowodzeń, jest jedynym sposobem na pokonanie życiowych trudności. Pomaga też w przyswojeniu sobie nowych nawyków, zachowań i myślenia, poczucia własnej wartości, pewności siebie oraz poprawy pamięci i koncentracji.
Zadaniem podświadomości jest też kierowanie mechanizmami ciała za pomocą mózgu. Przeprowadzone eksperymenty dowiodły, że wieloma mechanizmami organizmu steruje właśnie podświadomość. Poprzez sugestię hipnotyczną można wpłynąć na krążenie krwi, przyspieszyć bądź spowolnić pracę serca, zmienić funkcjonowanie gruczołów i narządów, skrócić czas gojenia się rany, podnieść lub obniżyć temperaturę ciała, czyli spowodować różnorodne zmiany w organizmie. Głównym zadaniem podświadomości jest ochrona nas samych. Ta część naszej psychiki zawsze jest czujna i gotowa do pracy, obojętnie czy śpimy czy nie. Jest aktywna wtedy, gdy świadomość jest w pewien sposób „wyłączona”, np. z powodu snu, urazu lub też stanu spowodowanego zażyciem narkotyku.
Najlepszym przykładem obrazującym działanie podświadomości jest sytuacja matki. Gdy matka zaśnie, nawet bardzo głęboko, a dziecko otworzy oczy lub zacznie płakać matka natychmiast się budzi, ponieważ jej podświadomość dostała sygnał „Wstań, szybko! Obudź się! Dziecku coś jest!” Podświadomy umysł bierze udział w zaburzeniach równowagi w organizmie, takich jak zaburzenia w zachowaniu równowagi psychicznej, zaburzenia charakteru, psychozy, nerwice i choroby psychosomatyczne.
Hipnoza dojrzała do matury. W dniu 4 maja 2009 roku hipnoza stawiła się na pisemnym egzaminie dojrzałości z języka polskiego. Pojawiła się w znakomitym towarzystwie i wzbudziła spore ożywienie.
Pierwszy z tegorocznych tematów maturalnych z języka polskiego na poziomie podstawowym brzmiał: „Hipnoza – pomost do podświadomości” i został opracowany na podstawie artykułu Macieja Nowakowskiego zamieszczonego pod takim samym tytułem w czasopiśmie „Fokus”*.
Wspomniany artykuł zawiera wywiad z Wojciechem Góreckim,** który zapewnia, że hipnoza m.in.
„redukuje stres, likwiduje lęki, łagodzi objawy i zmniejsza efekty chronicznych dolegliwości, kontroluje pewne funkcje organiczne, takie jak krążenie krwi i bicie serca, rozwija niezwykłą zdolność koncentracji, zwiększa umiejętność przyswajania wiedzy i dokładnego zapamiętywania.” Cieszymy się, że w tym roku w sposób szczególny zadbano i o wiedzę, i o zdrowie abiturientów.
*Maciej Nowakowski, Hipnoza-pomost do podświadomości. „Focus”, 08/08/2003
**http://www.gabinet-hipnozy.pl/articles/158/n/19
Arkusz z egzaminem maturalnym z języka polskiego poziom podstawowy dostępny na:
http://zone-8.cdn.gazeta.pl/bi.gazeta.pl/im/3/6568/m6568243.pdf
Gabinet hipnoterapii i psychoterapii im. prof. Marii Szulc
ul. Mierosławskiego 15/1, 01-549 Warszawa
tel.: 22 839 21 61
tel. kom. 606 366 994
e-mail: info@gabinet-hipnozy.pl